Τι είναι το διαστημικό λεωφορείο; Γιατί λέγεται έτσι;
Πως το φαντάζεστε αλήθεια; Είναι ένα όχημα σε σχήμα αεροπλάνου περίπου. Λέγεται λεωφορείο γιατί μεταφέρει ανθρώπους – το πλήρωμα – και φορτία.
Συνολικά, κατασκευάστηκαν επτά διαστημικά λεωφορεία, απ’ τα οποία τρία αποσύρθηκαν (Ντισκάβερι, Ατλαντίς, Εντέβορ), δύο καταστράφηκαν σε ατυχήματα, το Challenger και το Columbia, το 1986 και 2003 αντίστοιχα, ενώ ένα χρησιμοποιήθηκε για δοκιμαστικές πτήσεις στη γήινη ατμόσφαιρα κι όχι για διαστημικές αποστολές, το Space Shuttle Enterprise (το πρώτο διαστημικό λεωφορείο της ΝΑΣΑ), και τέλος το Space Shuttle Pathfinder, το οποίο αποτελεί εξομοιωτή διαστημικού λεωφορείου.
Έχει μήκος περίπου 37-40 μέτρα και είναι συνδεδεμένο με μια τεράστια δεξαμενή, που το εφοδιάζει συνεχώς με καύσιμα. Έχει 3 κύριες πυραυλικές μηχανές.
Αυτό το υπέροχο λεωφορείο έχει και βοήθειες! Έχει δύο βοηθητικούς πυράυλους που λίγα λεπτά μετά την εκτόξευση, πέφτουν στη γη – στη θάλασσα – με τεράστια αλεξίπτωτα. Από εκεί ειδικό πλήρωμα τα μαζεύει για να ξαναχρησιμοποιηθούν.
Μόνο το όχημα μπαίνει σε τροχιά. Το όχημα εκτοξεύεται κάθετα όπως ένας συμβατικός πύραυλος, προσγειώνεται οριζόντια όπως ένα πολιτικό αεροπλάνο, και μετά ανανεώνεται και επισκευάζεται για την επαναχρησιμοποίηση.
Τι γίνεται όμως με τη δεξαμενή; Όταν το διαστημικό λεωφορείο μπει σε τροχιά, η δεξαμενή του είναι άχρηστη πλέον. Έτσι αποσπάται και διαλύεται στην ατμόσφαιρα.
Πως είναι εσωτερικά το σκάφος:
Η καμπίνα του πληρώματος αποτελείται από τρία επίπεδα: το επίπεδο πτήσης, το μέσο επίπεδο, και το επίπεδο γενικής χρήσης. Στα υψηλότερα καθίσματα του επιπέδου πτήσης κάθεται ο διοικητής και πιλότος, και οι δύο ειδικοί της αποστολής πίσω τους. Το μέσο επίπεδο έχει τρία καθίσματα για τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος. Η αποθήκη, η τουαλέτα, οι θέσεις ύπνου, τα ντουλάπια αποθήκευσης, και η δευτερεύουσα πόρτα για την είσοδο/έξοδο από το όχημα βρίσκονται επίσης εκεί, όπως επίσης και ο θάλαμος αποσυμπίεσης. Ο θάλαμος αποσυμπίεσης έχει άλλη μια πόρτα που οδηγεί στην αποβάθρα ωφέλιμων φορτίων. Επιτρέπει σε δύο αστροναύτες, που φορούν τις στολές εξωοχηματικής δραστηριότητας να εξισορροπήσουν την πίεση πριν και μετά από έναν διαστημικό περίπατο.
Ας επιστρέψουμε στη Γη
Το όχημα ξεκινά τη φάση προσέγγισης και προσγείωσης σε ύψος 10.000 ποδών (περίπου τριών χιλιομέτρων), σε απόσταση περίπου δώδεκα χιλιομέτρων από το διάδρομο προσγείωσης. Η ταχύτητα μειώνεται κι άλλο με τη χρήση αερόφρενων από 682 km/h σε περίπου 350 km/h την ώρα της προσγείωσης (η αντίστοιχη ταχύτητα για τα επιβατικά τζετ είναι 250 km/h). Το σύστημα προσγείωσης αναπτύσσεται όταν το σκάφος πετά με ταχύτητα 343 km/h.
Για να μειωθεί κι άλλο η ταχύτητα, τη στιγμή που το ριναίο σκέλος του συστήματος προσγείωσης αγγίξει το διάδρομο, στην ουρά ανοίγει ένα αλεξίπτωτο 12 μέτρων, που απορρίπτεται όταν η ταχύτητα πέσει στα 111 km/h. Το αλεξίπτωτο προστέθηκε λόγω της συχνής καταστροφής των ελαστικών του οχήματος, που πριν προστεθεί το αλεξίπτωτο δέχονταν το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης από την επιβράδυνση.
Μετά την προσγείωση το σκάφος παραμένει απομονωμένο στο διάδρομο για αρκετή ώρα, επειδή πρέπει να διαλυθούν οι επικίνδυνοι ατμοί υδραζίνης (που χρησιμοποιείται σαν προωθητικό στους κινητήρες ελέγχου προσανατολισμού) και η άτρακτος να κρυώσει πριν μπορέσει κανείς να το πλησιάσει.
Η προσγείωση του διαστημικού λεωφορείου είναι αρκετά ευαίσθητη διαδικασία, καθώς το σκάφος δεν χρησιμοποιεί κινητήρες κι έτσι έχει μόνο μια ευκαιρία για προσέγγιση/προσγείωση.
Το διαστημικό λεωφορείο κατά κανόνα προσγειώνεται στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντυ. Χρειάζεται διάδρομος μήκους 4 χλμ. περίπου.
Όλη σχεδόν η διαδικασία της επιστροφής γίνεται μέσω υπολογιστών, ενώ η τελική φάση γίνεται χειροκίνητα. Με την είσοδο του λεωφορείου στην ατμόσφαιρα, η θερμοκρασία στο εξωτερικό του φτάνει τους 1.500 βαθμούς °C.
iFeelKid team
kids internet radio
