Η ΞΕΝΙΑ ΜΑΣ.
Την αγαπούν όλοι.
Τα χαμογελαστά της μάτια και το αιώνια παιδικό της χαμόγελο. Στο μυαλό των περισσότερων η κυρία Καλογεροπούλου ισοδυναμεί με την αγάπη για τα παιδιά και το θέατρο, με την ακεραιότητα και την ευγένεια. Τη συναντήσαμε στο σπίτι της-ένα ρετιρέ στου Ζωγράφου με μια θέα βουτηγμένη στο πράσινο, με μια γάτα αγέρωχη βασίλισσα να εξετάζει τους επισκέπτες και με τις φωτογραφίες του πρόσφατα εκλιπόντος αγαπημένου της συζύγου σκορπισμένες σε διάφορα σημεία του σπιτιού να καταμαρτυρούν τις ώρες που τους αφιερώνει η κυρία Καλογεροπούλου. Καμιά φορά λέει: «Είμαι μεγάλη πια, μου είναι πιο δύσκολο να κατεβάζω ιδέες» αλλά αμέσως διορθώνει «αν και κατεβάζω, μη νομίζεις…» Ακούσαμε την ιστορία της σαν παραμύθι.
Είχα ένα θίασο με τον Γιάννη Φέρτη και δουλεύαμε καλά αλλά ήταν δικτατορία κι η κατάσταση ψυχοπλακωτική. Παίζαμε καλά έργα με καλούς ηθοποιούς αλλά δε μου έφτανε. Ήθελα κάτι άλλο, κάτι φρέσκο. Θυμάμαι πρώτα το είπα στον Φασουλή. Τρώγαμε το ψάρι μας στη Ραφήνα και του είπα «Τι λες ρε Σταμάτη, να κάνουμε κάτι για τα παιδιά;» Ήρθε μαζί μας ο Μηνάς ο Χατζησάββας η Λήδα η Πρωτοψάλτη, ο Μίμης ο Χρυσομάλλης, η Υβόννη Μαλτέζου- ένας θίασος εξαιρετικός. Ξεκινήσαμε τις παραστάσεις το ’72 στο «Θέατρο Αθηνά». Ήταν μια τεράστια επιτυχία με ουρές έξω από το θέατρο που κύκλωναν όλο το τετράγωνο. Προσπαθούσαμε να κάνουμε παραστάσεις και σε σχολεία αλλά δεν επιτρεπόταν από το καθεστώς. Μια φορά το κάναμε στα κρυφά. Μας κάλεσε ο δήμαρχος της Καισαριανής που ήταν αριστερός και μας είπε «ελάτε να παίξετε υπ’ ευθύνη μου». Όσο πιο πολύ έμπαινα σε αυτό τον κόσμο τόσο περισσότερο ανακάλυπτα πόσο ενδιαφέρον πεδίο είναι. Ξεκίνησα σκεφτόμενη «τι ωραία που θα είναι για τα παιδάκια» και βρήκα τον εαυτό μου και τους συναδέλφους μου να συγκινούμαστε, να κλαίμε, να γελάμε. Ύστερα παίξαμε σε ένα φεστιβάλ στο Βερολίνο, μετά έγραψα τον «Οδυσσεβάχ», με ρούφηξε απόλυτα ο χώρος.
Όταν έγραφα τον «Οδυσσεβάχ» ή την «Ελίζα» ήξερα πολύ καλά σε ποιο σημείο θα γελάσει το παιδί ή που θα κρατήσει την αναπνοή του. Μου ήταν κάτι το φυσικό. Αυτό που άρχισε να μου αρέσει με τα χρόνια είναι να κάθομαι ανάμεσα στα παιδιά όταν παρακολουθούν μια παράσταση και να ακούω τι συζητάνε.
Μου αρέσει η νέα παράσταση του Δημήτρη Τάρλοου (σ.σ «Τζέλα, Λέλα, Κόρνας και ο Κλεομένης» στο Θέατρο Πορεία). Είναι εξαιρετική. Θυμάμαι το ’73 στην παράσταση του «Μορμόλη» που τα σκηνικά είχε φτιάξει ο Διονύσης Φωτόπουλος. Είχε βάλει λοιπόν ο Διονύσης τον Δημήτρη που ήταν πολύ μικρούλης, 5- 6 χρονών, να ζωγραφίσει πάνω στο σκηνικό. Κι ο Δημήτρης έλεγε μετά: «Ποιος Φωτόπουλος ; Εγώ το έχω κάνει το σκηνικό!»
Τελευταία είναι της μόδας οι εμπορικές παραστάσεις για παιδιά. Δεν μου αρέσουν. Είναι παραστάσεις φιγουράτες και παρδαλές αλλά δεν έχουν περιεχόμενο δανείζονται μόνο πρακτικές της τηλεόρασης. Δε μπορώ να καταλάβω αυτό τον ορυμαγδό θεαμάτων ούτε πως επιζούν οι θίασοι ούτε και πως επιλέγουν τα έργα τους. Πολλές από αυτές τις παραστάσεις δεν ξεκινούν από κάποιου το βάσανο και το όνειρο. Δεν είναι κατ’ ανάγκη πρόχειρα θεάματα αλλά υπάρχει μια προχειρότητα στην επιλογή, στην απόφαση του γιατί θέλεις να κάνεις κάτι για τα παιδιά. Όχι ότι εμείς δεν κάναμε λάθη αλλά προσπαθούσαμε πάντα να φτιάχνουμε παραστάσεις που κατ ’αρχάς θα θέλαμε να δούμε εμείς οι ίδιοι.
Η τελευταία μας δουλειά «Η Μικρή Γοργόνα» ήταν μια ευαίσθητη παράσταση με πολλούς καλλιτέχνες και πολλή δουλειά. Οι θεατές δεν μας ακολούθησαν. Το κοινό θέλει πια φασαρία.. Κάναμε μια άλλη παράσταση «Το αγόρι με τη βαλίτσα» με θέμα τους πρόσφυγες. Εδώ πάλι το κοινό δεν ήθελε να δει ένα έργο για ένα προσφυγάκι. Κάναμε ύστερα τον «Τυχερό Στρατιώτη» που ήταν ένα παραμύθι για έναν στρατιώτη που για να γλυτώσει από το θάνατο, τον έβαλε μέσα σε ένα σακούλι κι ύστερα τον κρέμασε από ένα δέντρο έτσι ώστε να μην μπορεί να πεθάνει κανένας. Κάποια στιγμή ο στρατιώτης καταλαβαίνει ότι δεν γίνεται ζωή χωρίς το θάνατο. Κι έτσι τον απελευθερώνει. Αυτό δημιούργησε μια συζήτηση στους γονείς γιατί τα παιδιά να βλέπουν για θάνατο λες κι έβλεπαν κάτι γκραν γκινιόλ. Το βρίσκω βλακώδες το ότι πρέπει όλα να είναι χαζοχαρούμενα. Μα γιατί να φοβόμαστε να πούμε κάτι παραπάνω στα παιδιά, γιατί φοβόμαστε να τους αφήσουμε κάτι; Πρέπει να τα κάνουμε να καταλαβαίνουν και να αγαπάνε τα ουσιαστικά όμορφα πράγματα. Αυτό μπορεί να είναι ένα τίποτα, να είναι απλώς μια άδεια σκηνή με ένα φως. Το απλό είναι όμορφο, ουσιαστικό και γι’ αυτό απαιτεί κόπο.
Υπάρχουν γονείς που έφερναν τα παιδιά τους στο θέατρο «Πόρτα» γιατί αγαπούσαν πολύ το θέατρο μας κι εκείνοι ως παιδιά. Μια φορά ήρθε μια κυρία στην ηλικία μου και μου σύστησε τέσσερις κυρίους- «ο ένας» λέει «είναι ο άντρας μου, τα άλλα τα τρία παλληκάρια είναι οι γιοι μου που βλέπουν τις παραστάσεις σας από μικροί. Από τότε το έχουμε έθιμο να ερχόμαστε κάθε χρόνο στο θέατρο σας οικογενειακώς». Δεν είναι καταπληκτικό;
Τα σημερινά παιδιά έχουν στη διάθεσή τους πολύ θέαμα και μάλιστα πολύ θεαματικό θέαμα. Είτε στην τηλεόραση, είτε στο σινεμά, είτε στον υπολογιστή βλέπουν τα πάντα, γι’ αυτό και δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθήσεις εσύ στο θέατρο να τους κάνεις τα σούπερ εφέ, τα σούπερ κοστούμια. Πρέπει να βρεις άλλο τρόπο να τα πλησιάσεις. Δεν είναι εύκολο-αλλά αυτό είναι που έχει νόημα. Όταν ήμουν εγώ παιδί και πήγα πρώτη φορά στο θέατρο- στο Εθνικό-, σκεφτόμουν «Παναγιά μου, θα ανοίξει η αυλαία και τι θα δω!» . Τα σημερινά παιδιά δεν το έχουν αυτό, δεν είναι καθόλου έτοιμα να ενδιαφερθούν και να συγκινηθούν πολύ. Ταυτόχρονα όμως είναι έτοιμα να δεχθούν θεάματα που δεν είναι ιδιαιτέρως καλά. Θυμάμαι όταν παίξαμε το «Σκλαβί», σκεφτόμουν «πως θα είναι τα παιδιά; μήπως κάνουν θόρυβο; μήπως μιλάνε μεταξύ τους;». Τα παιδιά όμως άφωνα, απολύτως ήσυχα! Ήταν μεγάλη επιτυχία αυτό. Μια φορά ήρθε ένα παιδί να δει την «Πεντάμορφη και το Τέρας», μια ήσυχη παράσταση, σχεδόν ψιθυριστή. Τον ρώτησαν αν του άρεσε κι είπε: «Πολύ. Γιατί άκουγα.» Εννοούσε ότι επικοινωνούσε.
Οι σημερινοί γονείς προσπαθούν με τη σειρά τους να δώσουν τα πάντα στα παιδιά τους. Βλέπω τα δικά μας εγγόνια (σ.σ από τα παιδιά του άντρα της Κώστα Σκαλιόρα). Η μια είναι πρωταθλήτρια στην κολύμβηση κι ο άλλος στην πυγμαχία. Είναι ωραίο που έχουν τόσα στη διάθεσή τους, εμείς δεν είχαμε τίποτα. Στο εργαστήρι μας αυτό που χαίρομαι, είναι ότι έρχονται ήδη παιδιά για εννιά συναπτά χρόνια. Οι γονείς που απευθύνονται στο εργαστήριο μας είναι σε μεγάλο ποσοστό καλής ποιότητας γονείς.
Πως δημιουργήθηκε το «Εργαστήρι του Θεάτρου Πόρτα»; Ξεκίνησα να δίνω μεγάλη σημασία στο τι γίνεται μετά την παράσταση. Στην αρχή φτιάξαμε ένα έντυπο για τους παιδαγωγούς με διάφορες δραστηριότητες που μπορούσαν να κάνουν τα παιδιά μετά την παράσταση και σε σχέση με αυτήν. Κάποια στιγμή μου πρότεινε η νηπιαγωγός- εκπαιδευτικός θεάτρου Πέγκυ Στεφανίδου, που είναι ταλαντούχα και σπουδαγμένη στο αντικείμενο να δημιουργήσουμε ένα εργαστήριο. Είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτό το δημιούργημά μας.
Το «Θέατρο Πόρτα» δεν θα λειτουργήσει φέτος. Άνθρωποι σαν κι εμένα , τον μακαρίτη τον Λευτέρη τον Βογιατζή ή τον βασικό συνεργάτη μου τον Θωμά το Μοσχόπουλο είχαμε συνηθίσει να δουλεύουμε με μια υποστήριξη. Είμαι 41 χρόνια στο χώρο. Και τα 30 το «Πόρτα» έπαιρνε επιχορήγηση. Άλλες φορές πιο μεγάλη, άλλες πιο μικρή, σταθερή πάντως. Η πιο μεγάλη που πήραμε ποτέ ήταν επί θητείας Μικρούτσικου. Ξαφνικά βρεθήκαμε χωρίς αυτή την υποστήριξη. Πραγματικά αισθανθήκαμε χαμένοι κι είναι η πρώτη φορά που χρωστάμε. Κι ειδικά σε ηθοποιούς. Άλλες φορές μπορεί να χρώσταγα στο θέατρο αλλά σε ηθοποιούς ποτέ. Γι αυτήν την επιχορήγηση του 2012 που τελικά δεν την πήραμε ποτέ πήρα την απόφαση να πάω στον ίδιο τον πρωθυπουργό. Σκέφτηκα ότι ο Τζαβάρας δεν θα ενδιαφερόταν, κι έτσι αποφάσισα να βρω τον Σαμαρά. «Είναι επιχορηγήσεις που τις έχετε εγκρίνει» του είπα «Δεν είναι ρεζιλίκι να μην τις δίνετε;» – «Έχεις δίκιο» μου απαντάει. «Θα το κανονίσω». Μετά από λίγο με καλεί ο Τζαβάρας, πηγαίνω στο γραφείο του και μου λέει «Θα πάρετε τα μισά και πολλά σας είναι.» Μετά από λίγο καιρό μάθαμε ότι θα πάρουμε τα μισά του μισού. Το ποσό είναι αστείο. Τι άλλο να κάνω;
Πήραμε έτσι την απόφαση να κρατήσουμε για λίγο το θέατρο κλειστό και στο μεσοδιάστημα να δουλέψουμε δυναμικά, να κάνουμε την αίθουσα πιο μικρή ώστε να έρχονται πιο κοντά τα παιδιά, να κάνουμε παραστάσεις για διάφορες ηλικίες- σκεφτόμαστε διάφορες αλλαγές γενικώς κι ονειρευόμαστε μια ποικιλία πραγμάτων. Το σημαντικό είναι ότι ένα σωρό συνεργάτες που στεναχωρήθηκαν που έκλεισε το θέατρο προσφέρθηκαν να δουλέψουν αφιλοκερδώς για να σώσουν την «Πόρτα». Είναι πολύ συγκινητικό. Ελπίζω λοιπόν του χρόνου να ξεκινήσει μια πολύ καινούργια χρονιά για εμάς και για τους θεατές. Συμφωνήσαμε όλοι οι συνεργάτες ότι δεν αντέχουμε να θεωρήσουμε την «Πόρτα» μια υπόθεση χαμένη κι όταν ξεκινήσει ξανά πρέπει να μην είναι απλώς μια συνέχεια της προηγούμενης κατάστασης αλλά κάτι παραπάνω. Είμαστε λοιπόν σε μια φάση έντονης αναζήτησης. Εγώ πάντως έχω κάνει ήδη μια διαθήκη που λέει ότι όταν αποσυρθώ ή χαθώ το θέατρο θα αναλάβουν ο Μοσχόπουλος κι ο Δημήτρης Καρατζάς (σ.σ ο νεότατος σκηνοθέτης που ανέβασε στη «Μικρή Πόρτα» τον Οδυσσεβάχ) αν βέβαια δεν φάει η εφορία το κτίριο…
Τα τελευταία χρόνια έκανα συνεργασίες πολύ ξεχωριστές και σημαντικές για εμένα. Έπαιξα δύο χρόνια στο Αμόρε, ένα έργο με το Μοσχόπουλο, ένα με τον Χουβαρδά. Συνεργάστηκα ύστερα με τον Βογιατζή, πρόπερσι έπαιξα στο «Μακμπέθ» στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, συνεργάστηκα με το Μηνά το Χατζησάββα στο «Δήμιο του Έρωτα». Μου άρεσαν όλες αυτές οι δουλειές αλλά πιο πολύ απ’ όλα οι «Μεταμορφώσεις» σε σκηνοθεσία Μοσχόπουλου. Πολύ το ευχαριστήθηκα αυτό το έργο και θα το συνεχίζαμε αλλά έκλεισε το Αμόρε… Επίσης με αυτά τα έργα άλλαξα κι εγώ και βρήκα άλλους, νέους τρόπους για να πλησιάζω την υποκριτική.
Φύγαμε όταν είχε πια σκοτεινιάσει. Η κυρία Καλογεροπούλου περίμενε τον σκηνοθέτη Δημήτρη Καρατζά για να δουλέψουν πάνω στο κείμενο του Πιραντέλο «Έτσι είναι εάν έτσι νομίζετε» (η κυρία Καλογεροπούλου έχει κάνει τη μετάφραση) που ανεβαίνει φέτος στο Εθνικό Θέατρο με εκείνη πρωταγωνίστρια. Μιλούσε στο τηλέφωνο και κανόνιζε ένα γεύμα με αγαπημένα της πρόσωπα για την Κυριακή το μεσημέρι. Ούτε δύο εβδομάδες δεν είχαν περάσει από τότε που ο αγαπημένος της Κώστας δεν ήταν πια εκεί κι εκείνη έλεγε με παράπονο «Λέω ακόμα εμείς κι εμείς» . Κι όμως έδινε συνεντεύξεις –επέμεινε να μην την ακυρώσουμε- έκανε πρόβες και μεταφράσεις και σχέδια για του χρόνου. Ένιωσα πολύ τυχερή που την γνώρισα.
Εργαστήρι Θεάτρου Πόρτα: http://www.portatheatre.gr
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
• Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 11 Σεπτεμβρίου του 1936
• Σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης στο Λονδίνο.
• Ανέβηκε για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι στη Γαλλία το 1956 στο έργο «Γιατρός με το ζόρι», ενώ δυο χρόνια αργότερα στην Αθήνα στο έργο «6ος Αμερικανικός Στόλος».
• Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1958 στην ταινία «Η κυρά μας η μαμή»
• Το 1964 τιμήθηκε με το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ταινία «Γάμος αλά Ελληνικά»
• Από το 1965 ως το 1975 σχημάτισε το δικό της θίασο μαζί με τον τότε σύζυγό της, Γιάννη Φέρτη.
• Το 1984 ίδρυσε το Θέατρο Πόρτα.
• Ακολούθησε σταδιοδρομία στη συγγραφή θεατρικών έργων για παιδικό θέατρο, τα οποία παρουσιάζονταν στο Θέατρο Πόρτα, όπως ο «Οδυσσεβάχ», «Ελίζα», «Η Πεντάμορφη και το Τέρας», «Οικογένεια Νώε», «O Eλαφοβασιλιάς», καθώς και το «Σκλαβί», που απέσπασε το Νοέμβριο του 2001 το βραβείο δραματουργίας Κάρολος Κουν.
Συνέντευξη στη Δήμητρα Τριανταφύλλου
ifeelkid team
kids internet radio
