«Παίζω με την…. καρδιά μου»
Ένα θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα
για τον κόσμο των συναισθημάτων
Από τις αρχές Νοέμβρη στο Θέατρο «Αλκμήνη»
(Αλκμήνης 8-12, Κεραμεικός)
Ζούμε στον κόσμο των συναισθημάτων. Αυτός ο αόρατος κόσμος, όμως, παραμένει, στο μεγάλο μέρος του, άγνωστος. Μπορούμε, για παράδειγμα, να δώσουμε όνομα σε αυτό που νιώθουμε; Να ξέρουμε τι το προκάλεσε; Να το εκφράσουμε; Σε ποιον; Θα μας καταλάβει; Κι ύστερα, μπορούμε να το διαχειριστούμε; Αν αποτελεί πρόβλημα, μπορούμε να το λύσουμε;
Το project «Παίζω με την καρδιά μου», συνδυάζει:
- Θέατρο και παιχνίδι
(δρώμενο-εργαστήρι)
- Συναισθηματική αγωγή
Πρόκειται για ένα θεατρο-παιδαγωγικό εργαστήρι που δημιουργήθηκε
από τους ηθοποιούς και θεατροπαιδαγωγούς, Μαρία Μαλταμπέ και Σοφία Στυλιανού, με την επιστημονική επιμέλεια του ψυχολόγου Δρ. Δημήτρη Θεοδοσάκη. Ολοκληρώνεται σε τέσσερις συναντήσεις με στόχο την ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης του παιδιού. Και πιο συγκεκριμένα, την αναγνώριση των συναισθημάτων, την έκφρασή τους και προοδευτικά την διαχείριση τους.
Γιατί Συναισθηματική Αγωγή;
Η Συναισθηματική Αγωγή (Θεοδοσάκης Δ., 2011):
- Διευκολύνει τη διαδικασία μάθησης
- Αναπτύσσει ορθές στρατηγικές επαγγελματικής σταδιοδρομίας και επιτυχίας
- Αυξάνει τις πιθανότητες προσωπικής και κοινωνικής προσαρμογής
- Βελτιώνει τις διαπροσωπικές σχέσεις
- Προλαμβάνει φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού (bullying)
‘Ερευνες απέδειξαν ότι τα παιδιά που καλλιεργούν την συναισθηματική αγωγή, έχουν (Gottman J., 1997):
- Καλύτερη υγεία
- Υψηλότερες σχολικές επιδόσεις
- Ποιοτικά καλύτερες και σταθερότερες φιλιές
- Λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς
- Λιγότερες πράξεις βίας
- Περισσσότερα θετικά συναισθήματα
Γιατί Θεατρικό Παιχνίδι;
Η Θεατρική Αγωγή:
- Εστιάζει στην ενεργή συμμετοχή του παιδιού
- Συμβάλλει στην αποδέσμευση του συναισθήματος
- Καλλιεργεί τη συνεργατικότητα και την επικοινωνία
- Αναπτύσσει τη λεκτική και κινητική έκφραση
- Ενισχύει τη φαντασία και τον αυθορμητισμό
- Προωθεί την αυτενέργεια του παιδιού
- Η σύμβαση του παιχνιδιού παρέχει τη δυνατότητα αντιμετώπισης και διαχείρισης της πραγματικότητας.
- Προσφέρει την απόλαυση της χαράς του παιχνιδιού
Στο πρώτο στάδιο παρουσιάζεται μια πρωτότυπη δραματοποιημένη ιστορία, η οποία θα αποτελέσει το ερέθισμα για να ξεκινήσει το πρώτο στάδιο των δραστηριοτήτων. Στόχος είναι πρωτίστως η γνωριμία των παιδιών με τα συναισθήματα, αλλά και η καλλιέργεια της ικανότητάς τους να μπορούν να τα αναγνωρίσουν. Θα διερευνήσουν τα βασικά συναισθήματα, όπως τη χαρά, το φόβο, τη λύπη και το θυμό, και θα ανακαλύψουν το διαφορετικό τρόπο που αυτά βιώνονται από κάθε άνθρωπο.
Το δεύτερη στάδιο περιλαμβάνει την ανακάλυψη τρόπων έκφρασης συναισθημάτων μέσα από σειρά θεατρικών αυτοσχεδιασμών, μουσικο-κινητικών παιχνιδιών, εικαστικών δραστηριοτήτων, μουσικών πειραματισμών, φύλλων εργασίας, αλλά και αφήγηση ιστοριών. Με όχημα το σώμα, τη φωνή και τη φαντασία τους, μέσα από τις τέχνες και το παιχνίδι, τα παιδιά εκφράζουν δημιουργικά τον εσωτερικό τους κόσμο.
Στο τρίτο στάδιο, τα παιδιά εμπλέκονται ενεργά στην έκβαση του μύθου προτείνοντας και αναπαριστώντας τη δική τους εκδοχή. Αρχικά αναλύουν τους χαρακτήρες, κατανοώντας τις πράξεις, τα κίνητρα, τις επιθυμίες, τους φόβους, και τα συναισθήματα τους. Στη συνέχεια, αναρωτιούνται τι θα έκαναν στη θέση τους παίρνοντας στα χέρια τους το μύθο και τις καταστάσεις που βιώνουν οι ήρωες. Τέλος, «απελευθερώνουν» τα πλάσματα του μύθου δίνοντας τη δική τους προοπτική.
Όλες οι δραστηριότητες κινούνται στον άξονα της καλλιέργειας της ενσυναίσθησης, που αφορά την κατανόηση και την συμμετοχή στα προβλήματα και τα βιώματα του άλλου. Η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης αποτελεί την βάση για να οικοδομήσει το παιδί υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις και επιτυχημένη προσωπική και κοινωνική προσαρμογή.
Κύριο χαρακτηριστικό του εργαστηρίου είναι ο βιωματικός χαρακτήρας των συναντήσεων που προσφέρει την εμπειρία της αυτογνωσίας, αλλά και της δημιουργικής αλληλεπίδρασης με την ομάδα. Άλλωστε, η θεατρική τέχνη παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον για να πειραματιστεί το παιδί με τον εαυτό του, την εικόνα του, αλλά και να συνεργαστεί και να επικοινωνήσει με τους άλλους.
Το project «Παίζω με την καρδιά μου», εντάσσεται θεωρητικά στο πλαίσιο των Θεατροπαιδαγωγικών προγραμμάτων σε συνδυασμό με τις βασικές θεωρίες για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη.
Τα Θεατροπαιδαγωγικά Προγράμματα (Theatre-in-Education) συνήθως περιλαμβάνουν (Σέξτου,2005).
- Μια μεταφερόμενη και σύντομη θεατρική παράσταση που λειτουργεί ως ερέθισμα για περαιτέρω δράση και συζήτηση ή την παρουσίαση ενός θέματος με θεατρικό τρόπο
- Βιωματικά εργαστήρια που βασίζονται στο εκπαιδευτικό δράμα, το θεατρικό παιχνίδι, και τη δραματοποίηση αφηγηματικού ή οπτικοακουστικού υλικού και
- Συζητήσεις όπου οι μαθητές συμμετέχουν ως ενεργοί θεατές για τη λήψη αποφάσεων (decision making) και την επίλυση προβλημάτων (problem solving) γύρω από το θέμα του προγράμματος.
Η Συναισθηματική Νοημοσύνη, σύμφωνα με έναν από τους εισηγητές της, τον ψυχολόγο Daniel Goleman αποτελείται από τέσσερις διαστάσεις ικανοτήτων: 1) Γνώση των συναισθημάτων, 2) Διαχείριση των συναισθημάτων, 3) Αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων, 4) Διαχείριση των σχέσεων. Παραπέμπει σε μια σειρά από ικανότητες οι οποίες διευκολύνουν το άτομο να αντιληφθεί, να εκφράσει και να επεξεργαστεί τον εσωτερικό του κόσμο με τρόπο ώστε να εξασφαλίσει συναισθηματική επάρκεια και να διαχειρίζεται τις κοινωνικές σχέσεις.
Όλες οι έρευνες καταλήγουν ότι η Συναισθηματική Νοημοσύνη μπορεί να διδαχθεί. Τονίζοντας την αναγκαιότητα της καλλιέργειας της Συναισθηματικής Νοημοσύνης σήμερα, ο Daniel Goleman απευθύνει έκκληση:
«Αν συλλογιστούμε τις κρίσιμες καταστάσεις που τόσο εμείς οι ίδιοι όσο και τα παιδιά μας αντιμετωπίσουμε, και αν ζυγίσουμε την ποσότητα της ελπίδας που γεννιέται σε κάθε μάθημα συναισθηματικής αγωγής, θα πρέπει να αναρωτηθούμε: δε θα έπρεπε να διδάσκουμε σε κάθε παιδί αυτές τις τόσο ουσιαστικές δεξιότητες για τη ζωή-τώρα περισσότερο από ποτέ; Και αν δεν το κάνουμε τώρα, πότε θα το κάνουμε;»
Στην δραματοποιημένη ιστορία «Η Γκρι Πέτρα» της Μαρίας Μαλταμπέ, η Μαργαρίτα είναι «υπερευαίσθητη» για όλους τους μεγάλους γύρω της. Μόνο τα λουλούδια του κήπου της την καταλαβαίνουν. Τα λουλούδια της είναι …τα συναισθήματά της! Μια ξαφνική επίσκεψη στον κήπο της «κλέβει» τα χρώμα απ’ τα λουλούδια της, αλλά και το χρώμα απ’ την καρδιά της…
Στην ιστορία «Να το πω ή να μην το πω;» της Σοφίας Στυλιανού, μετά από πολλές αποτυχημένες απόπειρες να εκφράσει τα συναισθήματα και τις επιθυμίες της, η μικρή Κόνι αποφασίζει να τα κρατήσει μέσα της. Αντί, όμως, να εξαφανιστούν, αυτά γιγαντώνονται τόσο ώστε εμφανίζονται μπροστά της ολοζώντανα ως πλάσματα. Πώς θα αντιμετωπίσει η Κόνι το Φόβο, τη Λύπη και τη Ζήλια; Θα καταφέρει να αναγνωρίσει πώς αυτά γεννήθηκαν μέσα της, και στη συνέχεια να τα διαχειριστεί;
Με την ολοκλήρωση του κύκλου των συναντήσεων οι γονείς των παιδιών προαιρετικά θα έχουν την δυνατότητα να συμμετέχουν σε σεμινάριο με τον κ. Δημήτρη Θεοδοσάκη, Δρ. Ψυχολογίας και θέμα: «Καλλιεργώντας τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών ».
Το εργαστήρι συναισθηματικής αγωγής απευθύνεται σε δύο ηλικιακές ομάδες παιδιών:
- 5-8 ετών και
- 9-12 ετών
Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
ΜΑΡΙΑ ΜΑΛΤΑΜΠΕ
Σπούδασε Ευρωπαϊκό Πολιτισμό (ΕΑΠ), Θέατρο – Υποκριτική (Ανώτερη Σχολή Πειραϊκού Συνδέσμου) και Παιδαγωγικά (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.). Είναι πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων στο αντικείμενο της δραματικής τέχνης( Ι.Δ.Ε.Κ.Ε./Υ.Π.Ε.Π.Θ.)
Εργάστηκε ως ηθοποιός στο θέατρο, στο ραδιόφωνο και λιγότερο στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.
Συντόνισε θεατρικές ομάδες ενηλίκων σε αρκετούς Δήμους (Δροσιάς, Γέρακα, Ν. Χαλκηδόνας, Αρτέμιδας) όπου δίδαξε και σκηνοθέτησε πολλές παραστάσεις. Εμψύχωσε ομάδες παιδιών μέσα από το θεατρικό παιχνίδι σε πολλά εργαστήρια καθώς επίσης σκηνοθέτησε παραστάσεις με παιδιά. Διδάσκει το μάθημα της Θεατρικής αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (δημόσια & ιδιωτική).
ΣΟΦΙΑ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ
Σπούδασε Υποκριτική (Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης «Αρχή»), Χορό (ΙΕΚ Εφαρμοσμένων Τεχνών Χορού) και Παιδαγωγικά (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.). Είναι πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων στο αντικείμενο της δραματικής τέχνης.
Εργάστηκε ως ηθοποιός και βοηθός σκηνοθέτη στο θέατρο, ως δημοσιογράφος σε αθηναϊκές εφημερίδες και ως θεατροπαιδαγωγός σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, σε Δήμους και Συλλόγους.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΘΕΟΔΟΣΑΚΗΣ
Είναι διδάκτωρ Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και διδάσκει σε Ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Έχει συνεργαστεί με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά όσο και σε τόμους επίσημων φορέων . Είναι συγγραφέας των βιβλίων : «Με μέθοδο και φαντασία» (2005) και «Η συναισθηματική νοημοσύνη στο σύγχρονο σχολείο» (2011) από τις εκδόσεις Γρηγόρη.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Παίζουν και συντονίζουν το εργαστήριο:
Μαρία Μαλταμπέ, ηθοποιός-θεατροπαιδαγωγός
Σοφία Στυλιανού, ηθοποιός-θεατροπαιδαγωγός
Επιστημονική επιμέλεια:
Δημήτρης Θεοδοσάκης, Δρ. Ψυχολογίας
Σκηνικά-κοστούμια:
Νίκος Κουράκης, ζωγράφος- εκπαιδευτικός
Τηλέφωνα επικοινωνίας-Κρατήσεις θέσεων:
Θέατρο Αλκμήνη (Αλκμήνης 8, Στάση Μετρό Κεραμεικός)
Μαρία Μαλταμπέ: 6944878676,
e-mail: marmalt@hotmail.com
Σοφία Στυλιανού: 6979 278928
e-mail: sofiastyl@gmail.com
